Jonge kinderen zijn kwetsbaar. Hun ogen, lichaam en slaappatroon zijn nog volop in ontwikkeling en kunnen schade oplopen door te veel of verkeerd schermgebruik.
- Ogen De ogen van jonge kinderen zijn nog niet volledig ontwikkeld. Te veel nabijwerk (zoals naar een scherm kijken) kan bijdragen aan bijziendheid (myopie). Uit onderzoek van het Erasmus MC en het Oogfonds blijkt dat kinderen die veel binnen zijn en veel schermen kijken, een veel hoger risico hebben op bijziendheid later in hun leven.
- Daglicht is essentieel voor een gezonde oogontwikkeling. Kinderen die minstens 2 uur per dag buitenspelen, hebben een significant lager risico op bijziendheid.
- Houding Baby’s en peuters die veel in een stoeltje of kinderwagen voor een scherm zitten, bewegen te weinig. Dit kan leiden tot spierverzwakking, verminderde coördinatie en een grotere kans op overgewicht. Jonge kinderen moeten vooral bewegen: rollen, kruipen, lopen, rennen, klimmen.
- Slaap Slaap is cruciaal voor jonge kinderen. In de slaap verwerkt het brein alle indrukken van de dag en groeien kinderen letterlijk.
Schermen verstoren de slaap op twee manieren:
Blauw licht: remt de aanmaak van melatonine, waardoor het lichaam niet begrijpt dat het bedtijd is
Overstimulatie: spannende of snelle beelden maken het moeilijk om tot rust te komen
Kinderen die structureel te weinig of slecht slapen, zijn prikkelbaarder, hebben meer driftbuien en leren minder goed.
Wat er gebeurt bij onvoldoende aandacht voor gezondheid
- Verhoogd risico op bijziendheid: Dit is een blijvende oogafwijking die levenslang blijft
- Hoofdpijn en vermoeidheid: Door overspannen oogspieren en slecht slapen
- Slechte lichaamshouding: Nek- en rugklachten, zelfs al op jonge leeftijd
- Chronisch slaaptekort: Prikkelbaarheid, driftbuien, concentratieproblemen, verzwakt immuunsysteem
- Overgewicht: Te weinig bewegen en te veel stilzitten verhogen het risico op overgewicht
Tips voor een gezond schermgebruik
➡️ Houd drie reuzenstappen afstand: Plaats het scherm minimaal 50 cm van het gezicht van je kind. Niet dichtbij op schoot, maar op veilige afstand.
➡️ Zorg voor veel buitenlicht: Laat je kind elke dag minstens 2 uur buiten spelen, ongeacht het weer. Daglicht is essentieel voor gezonde ogen.
➡️ Wissel van houding: Laat je kind niet te lang in dezelfde houding zitten. Wissel zitten af met staan, liggen, kruipen en bewegen.
➡️ Geen schermen 1 uur voor bedtijd: Stop tijdig met alle schermen en vervang dit door een voorspelbare, rustige bedtijdroutine: wassen, tanden poetsen, voorlezen, knuffelen.
➡️ Nachtmodus overdag: Als je overdag toch een scherm gebruikt, zet dan de nachtmodus aan om blauw licht te verminderen.
➡️ Zorg voor voldoende slaap:
- 0–1 jaar: 12–16 uur (inclusief dutjes)
- 1–2 jaar: 11–14 uur (inclusief dutjes)
- 3–5 jaar: 10–13 uur (inclusief dutje)
➡️ Beweeg veel: Stimuleer actief spel: rennen, fietsen, dansen, klimmen, schommelen. Dit compenseert passieve schermmomenten.
📚 Bronnen: Oogfonds Nederland, Erasmus MC Myopie-onderzoek 2023, WHO Physical Activity Guidelines for Children Under 5, Gezondheidsraad Beweeg- en Slaaprichtlijnen Jonge Kinderen 2024
