Schermen hebben directe impact op de fysieke en mentale gezondheid van tieners:
1. Slaap
Tieners hebben 8-10 uur slaap per nacht nodig, maar gemiddeld slapen ze maar 6-7 uur. Schermgebruik voor het slapengaan is een van de grootste oorzaken: blauw licht remt melatonine, en spannende content maakt het moeilijk om tot rust te komen.
2. Ogen
Bijziendheid neemt explosief toe onder tieners. Te veel schermwerk en te weinig buitenlicht zijn de belangrijkste oorzaken.
3. Mentale gezondheid
Er is een verband tussen overmatig schermgebruik (vooral social media) en angst, depressie en laag zelfbeeld. Dit geldt vooral voor meisjes tussen 14 en 17 jaar.
4. Houding
‘Tech neck’ (gebogen nek) en rugklachten komen steeds vaker voor bij jongeren door lange uren in dezelfde houding.
Wat er gebeurt bij te weinig aandacht voor gezondheid
Chronisch slaaptekort: Moeheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, verminderde schoolprestaties, verhoogd risico op depressie
Bijziendheid: Blijvende oogafwijking
Hoofdpijn en oogklachten: Droge ogen, vermoeide ogen, hoofdpijn
Nek- en rugklachten: Pijn, spierspanning, verminderde houding
Mentale problemen: Angst, depressie, laag zelfbeeld, eenzaamheid
Tips voor gezonde schermgewoontes
➡️ Slaap: stop 1 uur voor bedtijd met schermen:
- Vervang schermtijd door lezen, muziek luisteren of ontspannen
- Laad telefoon op buiten de slaapkamer
- Gebruik de nachtmodus (‘s avonds warm licht)
- Stel een vaste bedtijd in en houd je eraan, ook in het weekend
➡️ Ogen: de 20-20-20-regel: Kijk elke 20 minuten 20 seconden lang naar iets dat minstens 20 voet (6 meter) verderop is.
➡️ Bewegen: compenseer schermtijd:
- Minimaal 1 uur per dag matig tot intensief bewegen
- Sport, fietsen, wandelen, dansen
- Wissel zitten af met staan en bewegen
➡️ Houding: wees bewust van je lichaam:
- Houd het scherm op ooghoogte (niet naar beneden kijken)
- Wissel van houding, sta regelmatig op
- Rek en strek tussen schermblokken door
➡️ Mentale gezondheid: herken signalen:
- Let op veranderingen in humeur, slaap, eetlust en sociaal gedrag
- Praat open over gevoelens
- Zoek hulp bij mentor, schoolmaatschappelijk werk, huisarts of GGZ als je je zorgen maakt
➡️ Social media detox: Neem regelmatig een pauze van social media (dag, weekend, week) om te zien hoe je je voelt.
📚 Bronnen: Gezondheidsraad Slaapadvies Tieners 2024, Oogfonds, Trimbos-instituut Mentale Gezondheid & Social Media, WHO Physical Activity Guidelines Adolescents
